LZA2-2018-004

Feiten en omstandigheden

Diagnose en prognose
De vrouw had in een eerdere zwangerschap een zwangerschapsafbreking meegemaakt in het buitenland bij een zwangerschapsduur van 34 weken in verband met ernstige hersenafwijkingen bij het kind (microcefalie en lissencefalie). Er was destijds obductie en uitgebreid genetisch onderzoek verricht, maar een etiologische diagnose was niet gevonden. De herhalingskans was geschat rond 5%.

Gedurende de huidige zwangerschap was het geavanceerde echoscopische onderzoek dat vanaf 15 weken werd verricht aanvankelijk normaal. Bij 23 weken rees verdenking op herhaling van het ziektebeeld en onderzoek bij 29 weken wees uit dat er bij het kind sprake was van een microcefalie en een ernstige gyrering stoornis, vallend binnen het spectrum ‘simplified gyral pattern’ tot aan lissencefalie.

Een MRI verricht bij 30 weken bevestigde dat het gyratie patroon evident achterliep en paste bij een zwangerschapsduur van 22-23 weken.

De prognose was zeer somber. De toekomstverwachting van het kind bestond uit een ernstig meervoudige cognitieve en neuromotorische ontwikkelingsachterstand, voedingsproblemen en een aanzienlijke kans op refractaire epilepsie. De postnatale levensduur was niet exact te voorspellen. Er werd niet verwacht dat het kind postpartum op korte termijn zou komen te overlijden.

De kans was heel reëel dat er op enig moment een medische situatie zou kunnen ontstaan die zou leiden tot abstineren van behandeling waarbij aanvullende en levensverlengende behandelingen medisch zinloos zouden worden geacht. Voor wat betreft de mogelijkheden tot communicatie werd verwacht dat het kind ernstig beperkt zou zijn in het aangaan van interactie met de omgeving. Er waren geen behandelmogelijkheden om de prognose te kunnen verbeteren.

Lijden bij kind en vrouw
Het lijden dat bij het kind was voorzien bestond uit moeilijk te behandelen complicaties die zouden ontstaan zoals epileptische insulten en voedingsproblemen. Het was waarschijnlijk dat het kind refractaire epilepsie zou ontwikkelen. De te verwachten ernstige meervoudige ontwikkelingsachterstand gaat frequent gepaard met problemen van het bewegingsapparaat zoals spasticiteit waarbij pijn het lijden zal verzwaren.

Er was sprake van psychisch lijden bij de vrouw en haar partner. Zij wilden hun kind lijden en een uitzichtloze toekomst zonder levenskwaliteit besparen. Daarnaast konden zij de belasting die de intensieve zorg voor hun kind met zich mee zou brengen als gezin emotioneel niet aan. Bij een zwangerschapsduur van 31 weken verzochten de vrouw en haar partner schriftelijk om beëindiging van de zwangerschap.

Bespreking binnen eigen behandelteam en second opinion
De beslissing tot zwangerschapsafbreking is genomen na multidisciplinair teamoverleg. Ook is er een second opinion gevraagd in een academisch medisch centrum buiten de eigen regio waarbij men unaniem was over de gestelde diagnose en de verwachte prognose.

Uitvoering
Bij een zwangerschapsduur van 33 weken werd foeticide toegepast. Het kind kreeg eerst pijnstilling door middel van een injectie fentanyl gevolgd door een intracardiale injectie kaliumchloride waarna het kind overleed. Vervolgens werd de bevalling ingeleid door toediening van mifepriston en misoprostol waarna het kind levenloos ter wereld kwam.

Overwegingen

Categorie 2
De Commissie overweegt dat de gestelde diagnose en prognose van zodanige aard is dat een medische behandeling na de geboorte zinloos wordt geacht. Er bestaat geen redelijke twijfel over de diagnose en de daarop gebaseerde prognose.

Actueel of te voorzien uitzichtloos lijden bij ongeborene
Op basis van de door de arts gegeven informatie oordeelt de Commissie dat er sprake was van te voorzien uitzichtloos lijden bij het kind bestaande uit een ernstig meervoudige cognitieve en neuromotorische ontwikkelingsachterstand, voedingsproblemen en te verwachten refractaire epileptische insulten. Al deze beperkingen zouden leiden tot een sterk verminderde levensverwachting met een grote kans op overlijden.

Het kind zou na de geboorte volledig afhankelijk zijn van het medisch zorgcircuit met veelvuldige ziekenhuisopnames, niet zelfredzaam zijn of kunnen worden en ernstig beperkt zijn voor wat betreft verdere ontwikkeling en het aangaan van communicatie over en weer met de omgeving. Al deze beperkingen zouden leiden tot een sterk verminderde levensverwachting met een grote kans op overlijden. Er waren geen behandelingsmogelijkheden om de prognose te kunnen verbeteren.

Volledige informatieverstrekking m.b.t. diagnose/prognose en geen redelijke andere oplossing
De Commissie constateert dat de vrouw en haar partner volledig op de hoogte zijn gebracht en uitgebreid zijn voorgelicht, ook over het alternatief van het uitdragen van de zwangerschap. Dit blijkt uit de verslaglegging van de arts. De arts is met de vrouw en haar partner tot de conclusie gekomen dat er geen andere redelijke oplossing was.

Uitdrukkelijk verzoek moeder om beëindiging van de zwangerschap
De Commissie heeft kennisgenomen van het schriftelijke verzoek van de vrouw en haar partner tot beëindiging van de zwangerschap wegens psychisch lijden. Uit de verslaglegging blijkt dat het verzoek van de vrouw en haar partner vrijwillig en consistent was en het besluit tot afbreking van de zwangerschap weloverwogen is genomen.

Raadpleging ten minste één onafhankelijke arts
De Commissie overweegt dat het verzoek tot afbreking van de zwangerschap tweemaal is besproken in een multidisciplinair overlegteam. Een keer in het eigen medisch centrum en één keer buiten de eigen regio in het kader van een second opinion. Dit is schriftelijk vastgelegd. De deelnemers van de multidisciplinaire overlegteams stemden onafhankelijk van elkaar en unaniem in met het verzoek tot late zwangerschapsafbreking omdat zijn van oordeel waren dat er geen twijfel bestond over de diagnose en de daarbij te verwachten zeer sombere prognose.

Medisch zorgvuldige uitvoering
De Commissie overweegt dat de beslissing tot het toepassen van foeticide zorgvuldig en weloverwogen is genomen en dat de uitvoering ervan zorgvuldig is geweest.

Oordeel

De Commissie is van oordeel dat de arts heeft gehandeld overeenkomstig de geldende zorgvuldigheidseisen.